ดอกดาวกระจาย

ดอกช่อ

ดาวกระจาย

เป็นชื่อไม้ล้มลุกชนิด C. sulphureus Cav. ในสกุล Cosmos วงศ์ Compositae ดอกสีเหลือง ชื่อพื้นเมืองว่า ดาวเรืองพม่า คำแพ คำเมืองไหว และคำอังวะ

ชื่อวิทยาศาสตร์: Cosmos sulphureus

สายพันธุ์ที่เหนือกว่า: ดาวกระจาย

ชั้น: สปีชีส์

สรรพคุณดาวกระจาย
– ดอกนำมาบดหรือขยี้ก่อนใช้ทารักษาพิษแมลงกัดต่อย
– ดอกนำมาบดทารักษาบาดแผล
– ดอกใช้ต้มดื่ม แก้อาการท้องเสีย

ประโยชน์ดาวกระจาย
1. ดาวกระจาย 1 ต้น ออกดอกหลายดอก มีก้านดอกชูยาว จึงนิยมปลูกประดับแปลงเป็นหลัก ทั้งแปลงจัดสวนขนาดใหญ่ และขนาดเล็ก แต่ไม่นิยมปลูกในกระถาง เพราะปลูกได้จำนวนต้นน้อย หรือปลูกเพื่อตัดดอกใส่แจกัญ เพราะดอกจะเหี่ยวเร็ว
2. ดอกดาวกระจายใช้สกัดสีสำหรับเป็นสีผสมอาหารหรือใช้ในการย้อมผ้า
3. ดอกดาวกระจายใช้เป็นส่วนผสมในอาหารสัตว์ โดยเฉพาะเป็ด และไก่ เพื่อช่วยให้ไข่แดงมีสีเข้มขึ้น
4. ดอกดาวกระจายนำมาบดขยำ และผสมน้ำเล็กน้อย ใช้สำหรับระบายสีภาพ
5. ดาวกระจายใช้ปลูกรอบแปลงเกษตร ใช้สำหรับล่อแมลงผสมเกสร

การปลูกดาวกระจาย
การปลูกดาวกระจาย นิยมปลูกลงแปลงเป็นส่วนใหญ่ เพราะเมื่อดอกบานจะบานพร้อมกัน และมีจำนวนมาก ทำให้แลดูสวยงามทั่วทั้งแปลง แหล่งผลิตเมล็ดพันธุ์ดาวกระจายอยู่ที่ภาคเหนือ และภาคอีสานเป็นส่วนใหญ่

การเตรียมแปลง
การปลูกดาวกระจาย นิยมปลูกแบบลงแปลง ดังนั้น แปลงปลูกจะต้องไถพรวนดินอย่างน้อย 1 ครั้ง และควรกำจัดวัชพืชออกให้หมด เพื่อไม่ให้เติบโตแข่งดาวกระจาย ทั้งนี้ ควรเตรียมแปลงในช่วงแดดออกติดต่อกัน อย่างน้อย 3-5 วัน เพื่อให้วัชพืชเหลือน้อยที่สุด

วิธีปลูก และระยะปลูก
วิธีปลูกดาวกระจายในแปลง นิยมใช้การหว่านเมล็ด และการหยอดเมล็ด โดยแบบหว่านเมล็ด ควรหว่านให้เมล็ดมีระยะห่างอย่างน้อยประมาณ 15-20 เซนติเมตร จากนั้น ไถคราดตื้นๆกลบหน้าดิน

ส่วนการหยอดเมล็ดจะใช้วิธีขุดหลุม ลึกประมาณ 3-5 เซนติเมตร ก่อนหยอดเมล็ดหลุมละ 2-3 เมล็ด ระยะห่างของหลุมที่ 30 เซนติเมตร ระยะห่างแถวที่ 40-50 เซนติเมตร ทั้งนี้ อาจเพาะกล้าให้มีใบจริงก่อน 3-5 ใบ จากนั้น ค่อยย้ายลงปลูกลงหลุม หลุมละ 1-2 ต้น

การให้น้ำ
การปลูกดาวกระจายส่วนมาก นิยมปลูกในต้นฤดูฝน-ปลายฤดูหนาว ซึ่งจะอาศัยน้ำฝนตามธรรมชาติ แต่หากปลูกในหน้าแล้งควรให้น้ำอย่างน้อย 2 วัน/ครั้ง โดยเฉพาะระยะ 7 วันแรกหลังเพาะกล้า และย้ายปลูก

การกำจัดวัชพืช
ต้นดาวกระจาย เป็นพืชที่โตเร็ว สามารถเติบโตแข่งกับวัชพืชได้ดี ดังนั้น จึงไม่นิยมกำจัดวัชพืช แต่จะต้องกำจัดวัชพืชในขั้นตอนเตรียมแปลงให้หมดก่อน และหากมีวัชพืชอื่นที่โตเร็ว ก็ควรมั่นถอนทิ้งเป็นประจำ

การใส่ปุ๋ย
– ในระยะ 14-20 วัน หลังปลูก ให้ใส่ปุ๋ยสูตร 16-8-8 ร่วมกับปุ๋ยคอก
– ระยะ 35-40 วัน หลังปลูก ให้ใส่ปุ๋ยสูตร 8-16-24

การออกดอก
หลังปลูกได้ประมาณ 50-55 วัน ดอกดาวกระจาจะเริ่มบาน และบานได้นานหลายวัน จากนั้น ก็จะร่วง และติดเมล็ด แต่จะทยอยออกดอกชุดใหม่เรื่อย 3-4 ชุด

ดอกไม้

ดอกดาวกระจาย